Doanh nghiệp không thành lập công đoàn có bị phạt không?
Công đoàn là một tổ chức đại diện cho người lao động (NLĐ) tại doanh nghiệp, là cơ quan chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Vậy việc thành lập công đoàn cơ sở được quy định như thế nào? Có bắt buộc doanh nghiệp nào cũng phải thành lập công đoàn cơ sở không? Trường hợp doanh nghiệp không thành lập công đoàn thì có bị phạt không? Trong phạm vi bài viết này, EFY-eBHXH sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc trên.
Không thành lập công đoàn có bị phạt không?
Công đoàn là một tổ chức chính trị – xã hội của giai cấp công nhân và NLĐ tự nguyện lập ra dưới sự lãnh đạo của Đảng, là thành viên trong hệ thống chính trị – xã hội Việt Nam. Trong quan hệ lao động, công đoàn có một số vai trò nhất định.
Vai trò của công đoàn cơ sở:
- Đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên công đoàn, NLĐ;
- Tham gia, thương lượng, ký kết và giám sát việc thực hiện thỏa ước lao động tập thể, thang lương, bảng lương, định mức lao động, quy chế trả lương, quy chế thưởng, nội quy lao động, quy chế dân chủ ở doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức;
- Tham gia, hỗ trợ giải quyết tranh chấp lao động; đối thoại, hợp tác với người sử dụng lao động (NSDLĐ) xây dựng quan hệ lao động hài hoà, ổn định, tiến bộ tại doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức.
Vai trò của công đoàn cấp trên trực tiếp:
- Có trách nhiệm hỗ trợ công đoàn cơ sở thực hiện các chức năng, nhiệm vụ theo quy định đối với công đoàn cơ sở;
- Tuyên truyền giáo dục, nâng cao hiểu biết về pháp luật về lao động, pháp luật về công đoàn cho NLĐ
- Ở những nơi chưa thành lập tổ chức công đoàn cơ sở, công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở thực hiện trách nhiệm.
Tổ chức công đoàn các cấp tham gia với cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp và tổ chức đại diện NSDLĐ để trao đổi, giải quyết các vấn đề về lao động.
Thành lập công đoàn cơ sở có bắt buộc không?
- Theo nội dung quy định tại Điều 1 Luật Công đoàn 2012:
Công đoàn là tổ chức của NLĐ, được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện cho NLĐ, có nhiệm vụ chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, tham gia quản lý, thanh tra, kiểm tra hoạt động của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp, đồng thời tuyên truyền, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp cho NLĐ.
- Quy định tại Điều 5 của Luật công đoàn 2012:
NLĐ là người Việt Nam làm việc trong cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp có quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn
- Theo Khoản 1 Điều 189 Bộ luật lao động 2012:
NLĐ làm việc trong doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức có quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn theo quy định của Luật công đoàn.
Từ những quy định trên của pháp luật, có thể thấy việc thành lập công đoàn là hoàn toàn dựa trên cơ sở tự nguyện chứ không mang tính chất bắt buộc.
Khi NLĐ có mong muốn thành lập công đoàn thì có thể đề nghị NSDLĐ cho phép thành lập và tạo điều kiện tốt nhất cho việc thành lập Công đoàn. Doanh nghiệp có từ 5 NLĐ trở lên thì NLĐ có thể thành lập công đoàn và đối với doanh nghiệp thì nên khuyến khích, tạo điều kiện, hỗ trợ cho NLĐ thành lập và tham gia tổ chức công đoàn, thừa nhận và tạo điều kiện thuận lợi để công đoàn tiến hành hoạt động, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho NLĐ và NSDLĐ.
3. Chi nhánh có bắt buộc phải thành lập công đoàn không?
- Căn cứ theo quy định tại Điều lệ công đoàn Việt Nam 2013:
Công đoàn cơ sở là tổ chức cơ sở của Công đoàn, được thành lập ở các Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp khi có ít nhất năm đoàn viên Công đoàn hoặc 5 NLĐ có đơn tự nguyện gia nhập Công đoàn Việt Nam.
Các hình thức tổ chức Công đoàn cơ sở, Nghiệp đoàn bao gồm:
- Công đoàn cơ sở, Nghiệp đoàn không có Tổ Công đoàn, Tổ Nghiệp đoàn.
- Công đoàn cơ sở, Nghiệp đoàn có Tổ Công đoàn, Tổ Nghiệp đoàn.
- Công đoàn cơ sở, Nghiệp đoàn có Công đoàn bộ phận, Nghiệp đoàn bộ phận.
- Công đoàn cơ sở có Công đoàn cơ sở thành viên.
Mặt khác, theo Điều 16, Hướng dẫn 238/2014/HD-TLĐ quy định về điều kiện thành lập và hình thức tổ chức của công đoàn cơ sở:
- Công đoàn cơ sở thành viên do công đoàn cơ sở quyết định thành lập sau khi được công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở đồng ý. Công đoàn cơ sở chỉ đạo toàn diện đối với công đoàn cơ sở thành viên và phân cấp một số nhiệm vụ, quyền hạn cho công đoàn cơ sở thành viên.
Điều kiện để thành lập công đoàn cơ sở thành viên là:
+ Là tổ chức không có tư cách pháp nhân hoặc tổ chức có tư cách pháp nhân nhưng không đầy đủ và đang chịu sự chi phối trực tiếp của doanh nghiệp, đơn vị có công đoàn cơ sở.
+ Công đoàn cơ sở có nhu cầu thành lập công đoàn cơ sở thành viên.
Theo hướng dẫn này thì đối với trường hợp chi nhánh sẽ không phải thành lập công đoàn cơ sở mà phải thành lập công đoàn cơ sở thành viên.
Không thành lập công đoàn có bị phạt không?
Do Công đoàn được thành lập theo nguyên tắc tự nguyện, không bắt buộc. Nó chỉ mang tính chất hỗ trợ, giúp đỡ, tạo điều kiện cho NLĐ được thành lập công đoàn khi có nhu cầu để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của chính họ. Và pháp luật cũng không quy định là các doanh nghiệp khi hoạt động có từ 5 NLĐ trở lên là phải thành lập công đoàn. Do vậy, doanh nghiệp sẽ không bị phạt khi không thành lập công đoàn.
Tuy nhiên nếu NSDLĐ có những hành vi như sau cũng sẽ bị xử lý theo quy định theo Nghị định Điều 24a Nghị định 88/2015/NĐ-CP:
- Không bố trí thời gian trong giờ làm việc cho cán bộ công đoàn không chuyên trách hoạt động công tác công đoàn;
- Không cho người làm công tác công đoàn chuyên trách được hưởng các quyền lợi và phúc lợi tập thể như NLĐ khác trong cùng tổ chức;
- Không trả lương cho người làm công tác công đoàn không chuyên trách trong thời gian hoạt động công đoàn;
- Không cho cán bộ công đoàn cấp trên cơ sở vào tổ chức để hoạt động công tác công đoàn.
- Phân biệt đối xử về tiền lương, thời giờ làm việc và các quyền và nghĩa vụ khác trong quan hệ lao động nhằm cản trở việc thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn của NLĐ;
- Không gia hạn hợp đồng lao động (HĐLĐ) đối với cán bộ công đoàn không chuyên trách đang trong nhiệm kỳ công đoàn mà hết hạn hợp đồng lao động;
- Kỷ luật lao động hoặc chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật đối với NLĐ vì lý do thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn;
- Quấy rối, ngược đãi, cản trở hoặc từ chối thăng tiến nghề nghiệp cho cán bộ công đoàn;
- Đưa ra những thông tin không đúng sự thật nhằm hạ thấp uy tín của cán bộ công đoàn đối với NLĐ.
- Có quy định hạn chế quyền của NLĐ tham gia làm cán bộ công đoàn;
- Chi phối, cản trở việc bầu, lựa chọn cán bộ công đoàn;
- Ép buộc NLĐ thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn.
Trên đây là chi tiết hướng dẫn về việc Doanh nghiệp không thành lập công đoàn có bị phạt không? Hy vọng thông tin sẽ hữu ích với mọi người.
Để được hỗ trợ tư vấn và đăng ký dùng thử EFY-eBHXH, vui lòng đăng ký TẠI ĐÂY
✅ Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn về phần mềm eBHXH:
- Miền Bắc: Hotline: 19006142 - Tel/Zalo: Ms. Hằng 0912 656 142/ Ms. Yên 0914 975 209
- Miền Nam: Hotline: 19006139 - Tel/Zalo: Ms. Thơ 0911 876 900/ Ms. Thùy 0911 876 899
Giao dịch điện tử bảo hiểm xã hội EFY-eBHXH
HaTT_TT
