Truy thu BHXH bắt buộc là gì? Trường hợp nào bị truy thu BHXH từ 01/07/2025
Truy thu BHXH bắt buộc liên quan trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ và uy tín của doanh nghiệp. Vậy truy thu BHXH bắt buộc là gì? Trường hợp nào bị truy thu BHXH? Tham khảo ngay bài viết dưới đây của eBHXH để có thêm thông tin nhé.
Truy thu BHXH bắt buộc là gì?
Căn cứ Điểm 2.4 khoản 2, Điều 2 Quyết định số 595/QĐ-BHXH định nghĩa truy thu BHXH bắt buộc như sau:
“Truy thu là việc cơ quan BHXH thu khoản tiền phải đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN trong các trường hợp: trốn đóng, đóng không đủ số người thuộc diện bắt buộc tham gia, đóng không đủ số tiền phải đóng theo quy định, hoặc chiếm dụng tiền đóng, hưởng chế độ BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN.”
Có thể hiểu đơn giản truy thu BHXH bắt buộc là việc cơ quan BHXH yêu cầu người sử dụng lao động hoặc NLĐ nộp bổ sung thêm số tiền BHXH chưa đóng, còn thiếu hoặc trốn đóng thời gian trước đó.
Không giống như “đóng tăng”, “đóng bổ sung” mà truy thu thường liên quan đến hành vi trốn đóng, không kê khai đúng số lượng NLĐ phải đóng BHXH bắt buộc, kê khai sai sót, chậm trễ hoặc thay đổi hồi tố trong kê khai mức lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc.
3 Trường hợp bị truy thu BHXH bắt buộc từ ngày 01/07/2025
Theo quy định tại khoản 1 Điều 8 Nghị định số 158/2025/NĐ-CP, hiện nay có 3 trường hợp bị truy thu BHXH bắt buộc từ ngày 01/07/2025.
Trường hợp 1: Truy thu do điều chỉnh tiền lương làm căn cứ đóng BHXH
Doanh nghiệp khi điều tăng lương có tính hồi tố nhưng chưa điều chỉnh mức đóng BHXH tương ứng thì cơ quan BHXH sẽ truy thu phần chênh lệch.
Ví dụ: Tháng 6/2025, doanh nghiệp điều chỉnh lại lương tháng 2/2025 từ 8 triệu lên 10 triệu nhưng mức đóng BHXH tháng 2/2025 vẫn để là 8 triệu thì cơ quan BHXH sẽ truy thu phần thiếu BHXH của 2 triệu đồng tiền chênh lệch.
Trường hợp 2: Truy thu do chậm đóng BHXH với người quản lý doanh nghiệp, chủ hộ kinh doanh
Theo quy định tại điểm c, Khoản 1, Điều 8, Nghị định 158/2025/NĐ-CP, từ ngày 01/07/2025, chủ hộ kinh doanh, người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã không hưởng lương sẽ thuộc diện phải đóng BHXH bắt buộc. Nếu không thực hiện đóng BHXH xã hội đúng thời hạn thì sẽ bị truy thu BHXH từ thời điểm đủ điều kiện tham gia.
Đây sẽ là nhóm đối tượng có khả năng cao thuộc diện bị truy thu BHXH bắt buộc.
Trường hợp 3: Truy thu BHXH bắt buộc đối với NLĐ Việt Nam làm việc tại nước ngoài
Căn cứ theo quy định tại điểm b, Khoản 1, Điều 8 Nghị định số 158/2025/NĐ-CP, NLĐ làm việc tại nước ngoài, gia hạn hợp đồng hoặc ký hợp đồng mới nhưng không tiếp tục đóng BHXH ở Việt Nam thì sẽ bị truy thu khi quay về Việt Nam hoặc khi bị phát hiện.
Đây cũng là điểm mới mở rộng phạm vi đóng BHXH bắt buộc cho nhóm lao động làm việc ở nước ngoài nhưng có hợp đồng lao động được công nhận.
Số tiền truy thu BHXH bắt buộc được tính theo công thức sau:
Tiền truy thu = Mức lương làm căn cứ đóng BHXH bị thiếu x Tỷ lệ đóng BHXH x Số tháng truy thu
Trong đó:
- Tỷ lệ đóng BHXH hiện nay là 32% (người sử dụng lao động đóng 21,5%, NLĐ đóng 10,5%)
- Một số trường hợp bị truy thu lãi chậm đóng nếu né tránh nghĩa vụ hoặc cố tình chậm đóng.
- Lãi suất chậm đóng BHXH bắt buộc là 0,03%/ngày tính trên số tiền chưa đóng.
Ví dụ minh họa:
Công ty điều chỉnh lương cho nhân viên từ 8 triệu lên 10 triệu đồng. Áp dụng hồi tố cho 5 tháng (02/2025 - 06/2025) nhưng chưa điều chỉnh BHXH
Mỗi tháng doanh nghiệp đóng thiếu tiền BHXH trên 2 triệu đồng cho 5 tháng
Số tiền truy thu = 2.000.000 x 32% x 5 tháng = 3.200.000 đồng
Nếu chậm hơn 30 ngày thì sẽ bị tính thêm tiền lãi chậm đóng = 0,03% x 3.200.000 x 30 = 28.800 đồng.
Thủ tục thực hiện truy thu bảo hiểm xã hội bắt buộc
Đơn vị sử dụng lao động thực hiện truy thu BHXH cần chuẩn bị hồ sơ dưới đây và nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan BHXH hoặc qua cổng dịch vụ công BHXH.
Hồ sơ truy thu BHXH bắt buộc bao gồm:
+ Tờ khai điều chỉnh thông tin (mẫu D02-TS);
+ Bảng kê người lao động và thời gian truy thu;
+ Bảng thanh toán tiền lương hoặc bảng kê tiền lương, tiền công (trường hợp trả qua ATM) tương ứng với thời gian truy thu;
+ Quyết định tuyển dụng, quyết định xếp lương; hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc; phụ lục hợp đồng nếu có;
+ Văn bản giải trình, thuyết minh, giấy tờ liên quan đến khoán sản phẩm, khoán công việc (nếu có);
+ Thang, bảng lương đã đăng ký với cơ quan lao động địa phương mà đơn vị đang áp dụng.
(Căn cứ Khoản 2, Điều 8, Nghị định 158/2025/NĐ-CP và Phụ lục 02, ban hành kèm theo Quyết định 595/QĐ-BHXH)
Thủ tục thực hiện truy thu BHXH bắt buộc qua cổng dịch vụ công BHXH:
- Bước 1: Người sử dụng lao động rà soát lại sai sót và lập hồ sơ điều chỉnh
- Bước 2: Nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan BHXH hoặc nộp hồ sơ online qua cổng dịch vụ công BHXH
Truy cập wesite: dichvucong.baohiemxahoi.gov.vn
Chọn mục kê khai hồ sơ
Tùy vào trường hợp bị truy thu mà doanh nghiệp tìm kiếm mã như sau:
Mã 605a dành cho trường hợp đăng ký, truy đóng BHXH bắt buộc đối với người lao động làm việc có thời hạn ở nước ngoài sau khi về nước.
Các trường hợp khác hiện tại dịch vụ công chưa hỗ trợ, doanh nghiệp nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan BHXH.
- Bước 3: Cơ quan BHXH tiếp nhận, xử lý hồ sơ
- Bước 4: Cơ quan BHXH thông báo truy thu có thể bao gồm lãi hoặc không. Sau đó doanh nghiệp thực hiện nộp bổ sung phần còn thiếu theo thông báo của cơ quan BHXH.
Thời hạn giải quyết hồ sơ tối đa 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ truy thu hợp lệ.
Trên đây là giải đáp những nội dung liên quan đến truy thu BHXH bắt buộc. Đây là công cụ pháp nhằm đảm bảo nghĩa vụ đóng BHXH bắt buộc đầy đủ, đúng đối tượng, đúng mức đóng, đúng thời điểm theo quy định.